In Memoriam Jan van Rijn


Gisteren, 14 december 2016, hoorde ik van mijn schaakvriend en oud-clubgenoot Willem van de Wel dat Jan van Rijn, onze Schiebroekse schaakmakker van weleer, ex-voorzitter van onze schaakvereniging Schiebroek en SWR, 1e teamspeler vanaf de jaren 60, en erelid van Erasmus, is overleden.

Jan van Rijn

“Zou je hem niet eens bellen?” Dat idee kwam vanmorgen van Carel Keller. We zaten na het banenzwemmen aan de koffie en hadden het over ons pas verschenen boekje over onze club. Welke oud-leden konden we dat nog gaan aanbieden? Maar kon ik hem wel bellen? We hadden al jaren niets meer van hem vernomen. Maar, hoe zou het dan met hem gaan? Hij had immers problemen met zijn gezondheid. Ja, zo gaat dat. Je clubgenoot met wie je jaren hebt geschaakt, neemt afscheid en voor je het weet zijn er jaren voorbij. 2009 was het. Toen moest Jan afscheid nemen van zijn dierbare club. Hij sprak de schakers die ondanks de hevige sneeuwval en het ongekend dikke pak sneeuw de warme speelzaal van Melanchthon hadden weten te bereiken, op zijn bekende bedachtzame en stijlvolle manier in een afscheidswoord toe. Hij richtte zijn woorden aan de club die hem al die jaren zo dierbaar was geweest. Jan werd toen erelid van zijn schaakvereniging.

Okay, ik zou dan contact met hem gaan zoeken. Toeval of niet, op dezelfde dag krijg ik het bericht van zijn overlijden.

Jan nam dus afscheid van zijn schaakvereniging in 2009, toen Ron Ansem voorzitter was. We speelden toen op de Mavo-locatie van Melanchthon. Onlangs schreven Carel Keller en ondergetekende het schaakboekje ‘Een greep uit 50 jaar Schiebroekse schaakhistorie’. Daarin hebben wij volgens het daarin opgenomen namenregister vaak over Jan van Rijn geschreven. 25 keer om precies te zijn. Soms een korte vermelding, zoals in hoofdstuk 3.10, waar de eerste clubkampioenen van S.V. Schiebroek worden genoemd. In dat lijstje prijkt ook de naam van Jan, naast die van Van der Loon, Vermeulen, Kerkhoff, Tak, Van de Berg en De Kleijnen. Even natellend kom ik uit op 1963. Toen was Jan dus al kampioen van onze schaakvereniging. Precies in dat jaar zien Carel Keller en ik onze namen terugkomen op de deelnemerslijst van de interne. We waren jongens van 14 jaar. Ook Bram de Knegt leerden we toen kennen. Voor die tijd hadden wij al meermalen meegedaan aan de bekende jeugdschaakdagen die in de jaren 60 en 70 door S.V. Schiebroek werden georganiseerd. Henk de Kleijnen was toen jeugdleider. Jan van Rijn was toen een jaar of 30 en een van de sterkste spelers. Jongens, wat keken wij tegen hem op. Wat kon die schaken. Zo goed wilden wij ook worden!

Ik weet niet hoe vaak Jan kampioen van zijn schaakclub is geworden. In ieder geval herhaaldelijk. Zo vertelt het genoemde boekwerkje bijvoorbeeld over zijn in 1985 met Evert van den Hooven gedeelde kampioenschap van Schiebroek/Westen-Regina (SWR). En ook in 1986 werd Jan kampioen. We deden toen niet zo aan ratings, maar Jan moet toen (tegen de ) 2000 hebben gehad. En Jan bleef sterk spelen. Rond de eeuwwisseling speelde Jan nog mee in de zogenaamde kampioensgroep van SWR, samen met vijf andere toppers, Bart Gijswijt, Evert van den Hooven, Hidde Valk, Hans van Calmthout en Siep Foekens.

Als voorzitter van SWR zijn wij Jan veel dank verschuldigd. Het besturen zat hem in zijn bloed. Jan had een visie die hij duidelijk voor het voetlicht liet komen. Je had vertrouwen in hem. Hij was wijs. En ook goed in het oplossen van conflictsituaties. We hadden natuurlijk nooit ruzie op onze schaakclub. Maar toen het spook Stikmat, een club in een club, de kop opstak, blies Jan als voorzitter het sprookje tactisch uit en bleek onvrede in de kiem gesmoord.

Er staan ook anekdotes over Jan opgetekend. In 1988 houdt hij als voorzitter zijn nieuwjaarsrede. Typisch Jan, om voor zijn schaakvereniging een dergelijke rede uit te spreken. Dat kon alleen Jan op deze zo eigen wijze. Ik neem het boek ‘Een greep uit…’ weer even ter hand: “SWR moet echt gaan proberen terug te keren in de KNSB-competitie om uitstroom van de prima opgeleide SWR-jeugdtalenten te voorkomen.” Aldus Jan in zijn toespraak.

John Helstone herinnert zich dat hij (Jan van Rijn) Jan Timman in diens glorietijd naar SWR haalde en zo de schaakvereniging een heel bijzondere schaakavond bezorgde. Timman speelde toen een simultaan tegen de 20 sterkste schakers van SWR. Prachtig was dat.

In die tijd, eind jaren 80 namen maar liefst 69 SWR-schakers deel aan de interne competitie. Jan was toen als voorzitter een drijvende kracht.

Ook voor de Rotterdamse Schaakbond, destijds een periode verkerend in financieel zwaar weer, heeft Jan als financieel expert ervoor gezorgd dat de bond in rustiger vaarwater kon worden geloodst. Jan van Rijn vergaderde met de bondsdelegatie van de RSB op het hoofdbureau van zijn RABO bank. Deze bestond uit de heren Frans Maas, Joop Huijzer en Rinus Degeling. Zij hebben samen met Jan voorafgaand aan de Bondsraad beraadslaagd over het aanschaffen van het bondsbureau in 1990/1991 (aldus Frans Maas, voormalig voorzitter van de RSB).

Op 16 september 1992 werd Jan benoemd tot Lid van Verdienste van de RSB.

Jan was niet alleen heel goed in schaken, hij was ook een bijzonder innemend en toegankelijk persoon.

Hij was heel gastvrij. We hebben als bestuur van de schaakclub met regelmaat thuis bij hem zitten vergaderen. Ook vond hij het leuk om bij hem thuis te schaken, bijvoorbeeld om een inhaalpartij te spelen. Zo nodigde hij ook mij eens uit om een dergelijke partijtje spelen. Ik reisde dus af naar de Landrélaan nummer 2 in Hillegersberg. Ik wist dat Jan mooi woonde, maar zo mooi? Ik betrad geïmponeerd zijn aan de rand van het Bergsche Bos gesitueerde villa, bewoog mij door een immense ruimte die later zijn entree bleek te zijn, en zette mij na een korte wandeling door zijn woonkamer neer in de avondzon, onder een immense parasol, schoof aan achter prachtige stukken en stond mentaal al met 1 – 0 achter. En dat bleef zo tot na de partij. De fluitende fauna uit het aangrenzend bos inspireerde mij onvoldoende om tot dermate krachtig spel te geraken om Jan serieus te verontrusten en liet de uitslag ongemoeid.

Met deze poëtisch bedoelde woorden wil ik deze In Memoriam eindigen. Zijn clubgenoten van weleer zullen naar Jan van Rijn in warme herinnering blijven omzien.

Jaap van Meerkerk

De crematieplechtigheid vindt plaats op vrijdag 16 december om 11.00 uur in de aula van crematorium Hofwijk, Delftweg 230 te Rotterdam.